Wat was er voor de PC?

De eerste PC zoals we die nu kennen (afstammend van IBM, die ook met de term personal computer zijn gekomen) stamt pas uit 1982. Wat deden we daarvoor dan (behalve zelf computers bouwen)? Wat lijkt op wat we nu cloud computing noemen: de eigenlijke computer/server stond op een centrale locatie (in mijn geval op het ACCU; Academisch Computer Centrum Utrecht), en wij kregen daar toegang toe... Alleen wat primitiever. Met opruimen een oud computermanual teruggevonden, over hoe ik in 1977 als nieuwe student op de computer kon werken.

Dit ging via een zogeheten TeleType terminal (zoals de ASR33 hiernaast), een soort veredelde type-machines, waarmee je met de centrale computer kon praten. Nou ja, praten: typen. Stel je voor een grote type-machine, die zowel als toetsenbord als als beeldscherm diende. Alle uitvoer van de computer werd uitgetypt, in plaats van op een scherm gezet. Zie ook de Engelse uitleg op WikiPedia over de Teletype. De machine werkte mechanisch, met een grote lawaaiige motor in zijn binnenste, die je voor gebruik aan moest zetten, volgens de handleiding:

1. Terminal inschakelen met de hoofdschakelaar, voor op het kastje naast uw linkerbeen
2. Motor starten door de rechter keuzeschakelaar even op 'start' te zetten; zet deze schakelaar weer terug op 'auto(matic)'
3. De middelste schakelaar op 'data' zetten; de onderste draaischakelaar op 'simplex' zetten
4. Als de verbinding tot stand is gekomen, meldt de CYBER zich: CDC-INTERCOM 4.3-ACCU

De teletype praatte via een seriële lijn met de centrale Cyber computer van Control Data (CDC 6600?). Hierop werkte meerdere gebruikers tegelijk, ieder op hun eigen teletype. Snelheid was in het begin (1977) ongeveer 10 tekens per seconde (110 Baud), dus real-time spelletjes waren er niet bij? Dat viel toch wel mee... Ik weet dat we bijvoorbeeld Star Trek hadden, opgeslagen op 2500 ponskaarten (da's ruim een halve meter aan kaarten). Maar, kleine programma's kon je ook op paper tape opslaan (de strook papier links naast de teletype), en later weer inlezen. Kon ook als je geen verbinding had, kon je vast 'off-line' je programma op paper-tape intypen, en later inlezen, zie onderstaande handleiding:

Maar, vergis je niet in de computers rond die tijd... De Cyber (vermoedelijk een CDC 6600?) van het ACCU, was ontworpen door Seymour Cray, later bekend van de Cray supercomputers. Het was een supercomputer (nam ook een behoorlijke ruimte in beslag, groter dan mijn woonkamer), met 60-bit geheugenlocaties (in plaats van 8-bit bytes), en kon 10 miljoen floating point bewerkingen per seconde aan, iets waar de PC pas 20 jaar later aan kon tippen. Voor natuurkundige problemen kregen we meestal iets van 10 tot 100 seconden rekentijd; meestal ruim voldoende voor onze FORTRAN 77 programma's.

Naast de natuurkundige problemen zaten we er (in de avonden en nachten) ook op te hobbyen. Een van mijn projecten destijds was een emulator voor de 6502 8-bit processor (gebruikt in b.v. de Apple), om te beslissen of ik een echte zou kopen (is overigens een 6809 geworden). Deze emulator deed de 6502 processor stap voor stap na, en kon zo simpele programma's draaien. Een 60-bits supercomputer om een 8-bits processor na te spelen... Maar wel heel leerzaam, ook om wat er mis kon gaan (hierover nog wel eens meer).

Ik heb nog een tijd lang op deze machine gewerkt, zowel ter plekke op de teletypes (en later ook met beeldschermen), alsook later van huis uit met een zelfgebouwd modem, waarmee ik kon inbellen. Na 1980, toen ik mijn eigen 'PC' had gebouwd, niet meer voor de rekentijd: ik had zelf geen printer, en gebruikte de supercomputer als heel dure printer-driver...